Üsküp

 

Makedonya’nın başkenti Üsküp’teyiz. Üsküp deyince Yahya Kemal’i anmamak mümkün mü!

 

Kaybolan Şehir

Üsküp ki Yıldırım Bayazıd Han diyârıdır
Evlâd-ı Fâtihân’a onun yâdigârıdır.

Firûze kubbelerle bizim şehrimizdi o;
Yalnız bizimdi, çehre ve rûhiyle biz’di o.

Üsküp ki Şar-dağ’ında devamıydı Bursa’nın
Bir lâle bahçesiydi dökülmüş temiz kanın.

Üç şanlı harbin Arş’a asılmış silâhları
Parlardı yaşlı gözlere bayram sabahları.

Ben girmeden hayatı şafaklandıran çağa,
Bir sonbaharda annemi gömdük o toprağa.

Gezimizin son gününde (09.09.2022) Makedonya Üsküp’ten Ohrid şehrine gittik.

Gidiş yolunda Kalkandelen kentinden geçtik. Bu kentte olağanüstü güzellikteki Alaca Cami’ni ziyaret ettik, bu cami ile ilgili tanıtıcı bilgiyi daha önceki paylaşımda anlattım.

Üsküp-Ohrid arası 172 km. Yol boyunca şehirler ve köyler geçtik, hemen her yerleşim biriminde camiler vardı. Ayrıca tabiat çok zengin ve cömertti. Ben ormanları çok severim, gür ve sık ormanların içinden geçtik.

Makedonya akarsu konusunda da zengin bir ülke. Her tarafta ırmaklara, çaylara ve derelere rastlamak mümkün.

Ohrid’de 2007 yılında bir kardeş lisemiz olacaktı. Ben o zaman Hayrullah Kefoğlu Anadolu Lisesi müdürüydüm. İlçe M. Eğitim Müdürlüğü bizim okulu uygun bulmuş Ohrid’de bir liseyle kardeş okul projesini imzalamıştı. Her türlü hazırlık yapıldı, pasaportlarımız verildi, uçak biletlerimiz rezerve edildi ne olduğunu pek anlayamadığımız bir olay oldu ve kardeş okul projesinden vazgeçildi.

Sanırım Makedonya tarafında bir problem çıktı, iyi de oldu bu vesileyle Ukrayna Kiev’de bir kardeş okulumuz oldu ve üç defa Kiev’e gittik, üç defa da biz onları misafir ettik.

Nasipmiş bir başka vesileyle 15 yıl sonra Ohrid’e gittik.

Ohrid, Ohrid Gölü kenarında. Çok güzel ve çok şirin, elli bin nüfuslu küçük bir kent. Bizim Bodrum gibi yazlıkların daha yoğun olduğu bir kent. Göl turnagözü gibi parlak ve tertemiz  suyuyla ünlenmiş. Su öyle berrak ki sığ yerlerinde dibi görünüyor, altındaki çakıl taşları billur gibi parlıyor. Kentin ekonomisi tamamıyla turizme bağlı gelişmiş.

Şehir tarihi yapılarla donatılmış; Ayasofya kilisesi, Aziz Yuhanna Kilisesi, Antik Tiyatro, Ali Paşa Camii Ohrid Kalesi, tarihi ahşap binalar sadece bir kaçı.

Ohrid Gölü Unesco Dünya mirası listesine alınmıştır.

Ohrid’de klasik kâğıt yapımı atölyesini gezdik ve kâğıt yapımını izledik.

Ohrid’de Türk nüfusu 2500 civarındadır. Türkçe okullarda seçmeli ders olarak okutulmaktadır.

Ayrıca İngilizce eğitim yapan Özel Yahya Kemal Lisesi bulunmaktadır. Bu lisede ayrıca Türkçe dersi verilmektedir.

Ohrid gezimiz çok verimli geçti, şehir küçük olduğu için hemen her yerini gezdik.

 

İsâ Bey’in fetihte açılmış mezarlığı
Hulyâma âhiret gibi nakşetti varlığı.

Vaktiyle öz vatanda bizimken, bugün niçin
Üsküp bizim değil? Bunu duydum için için.

Kalbimde bir hayâli kalıp kaybolan şehir!
Ayrılmanın bıraktığı hicran derindedir!

Çok sürse ayrılık, aradan geçse çok sene,
Biz sende olmasak bile, sen bizdesin gene.

Yahya Kemal Üsküp doğumludur biliyorsunuz. Yahya Kemal’in Üsküp’ü  duruyor mu, tartışılır. Şekil olarak belki ama o ruhun varlığını göremedim. Evet, camiler, medreseler, İmam Hatip okulları, İlahiyat fakülteleri var ama şehre Makedonlar hâkim.

Şehir çok güzel, tarihi mekânlar korunmuş, çarşılar, caddeler, sokaklar Bursa’dan farksız değil.

Şehirde Türkçe üçüncü dil olarak konuşuluyor.

Her tarafta Halkbank görünüyor, şehrin ikinci ekonomisine sahipmiş.

Maarif okullarımız, iki tane üniversitemiz; Vizyon ve Uluslararası Balkan Üniversitesi eğitim öğretime devam etmektedir.

Arasta ve Muratpaşa camilerini gezdik. Rehberimiz şehirde 30 adet caminin varlığından söz etti.

Şehre hâkim kale de hala görkemini koruyor.

Şehri heykele boğmuşlar, başlangıçta “oh ne güzel, tarihi heykeller korunmuş” diye sevinmiştim. Meğer heykeller 2006-2011 yıllarında yapılmış.

Halk uyanmış; “neden paralarımız bu heykellere harcanıyor” diye söylenmeye başlamışlar. Daha sonraki seçimlerde hükümeti teşkil eden parti kaybetmiş ve eski Başbakan bu heykeller yüzünden ülkeyi terk etmek zorunda kalmış.

Makedonya’nın nüfusu yaklaşık iki milyon. % 64 Makedon, %25 Arnavut, % 4 Türk, diğerleri Boşnak, Sırp ve Roman  etnik guruplarından oluşmaktadır.

Boşnaklar, Türkler ve Romanların bir bölümü Müslümandır.

Toprakları tarıma elverişli ve verimlidir.

Üsküp Türk ve Müslüman kimliğiyle tanınan bir şehirdir.

“Ayrılmanın bıraktığı hicran derindedir.”